Lade Inhalt...

Die „Sizilianische Vesper” im Werk Bartolomeos da Neocastro

Geschichte, Politik und Rhetorik in der Prosa des Duecento

von Ingeborg Braisch (Autor:in)
©2021 Monographie 836 Seiten
Reihe: Grundlagen der Italianistik, Band 18

Zusammenfassung

Die „Sizilianische Vesper", der blutige Aufstand der Sizilianer gegen König Karl von Anjou, und die Feldzüge der Krone Aragon zur Eroberung des Königreiches Sizilien sind die Themen der Historia Sicula. Das Buch entstand gegen Ende des 13. Jahrhunderts in Messina. Der Autor Bartolomeo da Neocastro berichtete als involvierter Zeitzeuge von einem großen historischen Umbruch; er schrieb sein Werk in einem exzellenten, von der Rhetorik und dem Epos geprägten Latein. Die vorliegende Abhandlung bietet eine kommentierte Teilübersetzung der Historia Sicula und Untersuchungen zur Intertextualität der ausgewählten Texte. Im Fokus der Arbeit stehen die Fragen nach der Wechselwirkung von Literatur, Rhetorik und Geschichtsschreibung im späten Duecento und nach der Vorstellungswelt des sizilianischen Historiographen. Sein Werk soll als historischer und literarischer Text zugleich gewürdigt werden.

Inhaltsverzeichnis

  • Cover
  • Title Page
  • Copyright Page
  • Autorenangaben
  • Über das Buch
  • Zitierfähigkeit des eBooks
  • Danksagung
  • „Leidenschaftliche Anteilnahme eines Zeitzeugen, der die hohe Kunst des Erzählens beherrschte.“
  • Inhaltsverzeichnis
  • Abkürzungen
  • Literaturverzeichnis
  • 1. Einleitung
  • 1.1 Die ,Sizilianische Vesper‘
  • 1.2 Die Historia Sicula: Eine Einladung zum Lesen
  • 1.3 Forschungsgeschichte
  • 1.4 Forschungsziele
  • 1.5 Methodisches Vorgehen
  • 2. Der Autor und sein Werk
  • 2.1 Historischer Abriss
  • 2.1.1 Das Regnum Siciliae unter Friedrich II., Konrad IV. und Manfred
  • 2.1.2 Karl von Anjou als König des Regnum Siciliae (1266–1282)
  • 2.1.3 Peter III. von Aragon-Katalonien (1276–1285/1282–1285)10
  • 2.1.4 Jakob II. als König des Regnum Siciliae (1286–1291)28
  • 2.1.5 Jakob II. als König von Aragon-Katalonien bis zum Frieden von Anagni (1291–1295)
  • 2.2 Die Vita Bartolomeos da Neocastro
  • 2.3 Die Historia Sicula
  • 2.3.1 Das Proömium
  • 2.3.2 Das Schicksal der beiden Fassungen
  • 2.4 Der Aufbau der Historia Sicula: Inhalt und annalistisches Schema
  • 3. Messina und die Messineser in der Historia Sicula
  • 3.1 Geschichte Messinas
  • 3.1.1 Aitiologie, Gründungssage, oströmische und muslimische Herrschaft
  • 3.1.2 Messina unter der Herrschaft der Hauteville und Staufer bis 1250
  • 3.1.3 Messinas Geschichte 1250 bis 1282
  • 3.2 Geographische und architektonische Aspekte
  • 3.3 Hinweise zur Bevölkerungsstruktur Messinas in der Historia Sicula
  • 3.3.1 Populus Phariae/Messanensis
  • 3.3.1.1 Populus als Gesamtheit der Einwohner
  • 3.3.1.2 Populus als Heer. Populus als vulgus
  • 3.3.2 Magnates, seniores, nobiles, barones und milites
  • 3.3.2.1 Die Messineser: Einzelbeispiele
  • III 1-3 Kommentar zu Kapitel 3.1–3.3
  • III 1 Geschichte Messinas
  • III 1.1 Aitiologie, Gründungssage, oströmische und muslimische Herrschaft
  • III 1.2 Messina unter der Herrschaft der Hauteville und der Staufer bis 1250
  • III 1.3 Messinas Geschichte 1250 bis 1282
  • III 2 Geographische und architektonische Informationen
  • III 3 Hinweise zur Bevölkerungsstruktur Messinas in der Historia Sicula
  • III 3.1 Populus Phariae/Messanensis
  • III 3.2 Magnates, seniores, nobiles, barones und milites
  • 3.4 Die Rolle der Messineser während des Aufstandes
  • 3.4.1 Der Ausbruch des Aufstandes in Palermo
  • 3.4.2 Messinas Verhalten bis zum Beginn der Belagerung
  • 3.4.2.1 Das Hilfegesuch der Palermitaner
  • 3.4.2.2 Die entscheidende Rolle Messinas
  • 3.4.2.3 Der Ausbruch des Aufstandes in Messina
  • 3.4.2.4 Die Reaktion König Karls
  • III 4 Kommentar zu Kapitel 3.4
  • III 4.1 Der Ausbruch des Aufstandes in Palermo
  • III 4.2 Messinas Verhalten bis zum Beginn der Belagerung
  • III 4.2.1 Die entscheidende Rolle Messinas
  • III 4.2.2 Der Briefwechsel zwischen Palermo und Messina. Inhalt, Stil und Echtheitsfrage
  • III 4.2.3 Der Ausbruch des Aufstandes in Messina
  • III 4.2.4 Die communitas Messina unter Baldoino Mussono
  • III 4.3 Die communitas Siciliae und die Intentionen der Aufständischen
  • 3.5 Die Belagerung Messinas
  • 3.5.1 Der Angriff auf San Salvatore und den Hügel von Capperrina
  • 3.5.2 Die Epiphanie der Jungfrau Maria
  • 3.5.3 Die Mission des päpstlichen Legaten und die Abwehr der Sturmangriffe
  • 3.5.4 Die Standhaftigkeit der Messineser
  • 3.5.5 Der Überfall an der Via di S. Agostino
  • 3.5.6 Das Ende der Belagerung
  • III 5 Kommentar zu Kapitel 3.5
  • III 5.1 Messina und seine Gegner
  • III 5.2 Die Unterhandlungen mit Gerardo da Parma
  • III 5.3 Die Ziele der Messineser
  • III 5.4 Die Bedeutung der Belagerung Messinas in der Prosafassung
  • III 5.5 Anmerkungen zu den Erzählstrategien und zum Stil
  • 3.6 Messina unter der Herrschaft des Hauses Aragon478
  • 3.6.1 Die Einladung der Messineser an König Peter III.
  • 3.6.2 Abschiedsreden König Peters und König Jakobs in Messina
  • 3.6.3 Messinas Führungsrolle
  • 3.6.4 Die militärische Stärke der Pharier und ihre Erfolge im Krieg
  • 3.6.4.1 Kämpfe der Messineser unter Peter III.
  • 3.6.4.2 Kämpfe der Messineser unter König Jakob
  • 3.6.5 Die sizilianische Gesandtschaft in Lleida 1293
  • III Kommentar zu Kapitel 3.6
  • III 6.1 Die Reden der Könige von Aragon und Sizilien
  • III 6.2 Die Führungsrolle Messinas nach 1282
  • III 6.3 Die Bedeutung der Pharier in den Kämpfen nach 1282
  • III 6.4 Die Rede Pandolfos da Falcone vor Jakob II. in Lleida
  • III 6.4.1 Der historische Hintergrund
  • III 6.4.2 Die Frage nach der Echtheit der Rede und ihr Aufbau
  • III 6.4.3 Literarische und historische Analyse der Rede
  • 3.7 Die Bewohner des Regnum Siciliae und die ‚Italiener‘
  • 3.7.1 Die Siculi
  • 3.7.2 Die regnicolae auf dem Festland
  • 3.7.3 Die Latini
  • 3.7.4 Bezeichnungen für ‚Italien‘ und die ‚Italiener‘
  • III 7 Kommentar zu Kapitel 3.7
  • 4 Peter. III von Aragon-Katalonien
  • 4.1 Die Vita Peters III. bis zu seiner Ankunft in Messina
  • 4.1.1 Der Kreuzzug nach Tunesien und die Prophezeiung Musallas
  • 4.1.2 Die Gesandtschaft aus Palermo
  • 4.1.3 Die Ankunft des Königs in Sizilien
  • 4.1.4 Die Warnung des Vitalis del Giudice
  • 4.1.5 Die Begegnung mit Machalda – König Peters Empfängnis, Geburt und Jugend
  • 4.2 Peter III. von Aragon als König von Sizilien
  • 4.2.1 Der Kriegszug des Königs nach Kalabrien
  • 4.2.2 Die Herausforderung zum Zweikampf
  • IV Kommentar zu Kapitel 4.1 und 4.2
  • IV 1.1 Bewertungen Peters III. in der zeitgenössischen Historiographie
  • IV 1.2 Die Darstellung Peters III. in der Historia Sicula
  • IV 1.2.1 Der Sizilien-Feldzug – die Motive des Königs
  • IV 1.2.2 König Peter in der Sicht der Siculi
  • IV 1.2.3 Die Charakterisierung des Königs
  • IV 1.2.3.1 Rex bellicosus – der kriegerische König
  • IV 1.2.3.2 Prudentia et sagacitas – Klugheit und Schläue
  • IV 1.2.3.3 Curialitas et humanitas; honestas et constantia – höfisches Verhalten und Menschlichkeit, Umgänglichkeit, Anstand; edle Gesinnung und Standhaftigkeit
  • IV 1.2.3.4 Memorabilis fides Christi – besonderes Gottvertrauen
  • IV 1.2.4 Die Prophezeiung Musallas
  • IV 1.2.5 König Peters Empfängnis, Geburt, Jugend und Heirat
  • IV 1.2.6 Die sakrale Verherrlichung des Königs
  • 4.3 Peter III. als König von Sizilien und Aragon (1283–1285)
  • 4.3.1 Das Treffen von Bordeaux
  • 4.3.2 Die Intrigen König Philipps und die Absetzung König Peters III.
  • 4.3.3 Die Revolte in Barcelona und die Invasion des Kreuzfahrerheeres
  • 4.3.4 Der Verrat Alaimos da Lentini
  • 4.3.5 Der Sieg über die Kreuzfahrer und König Peters Tod
  • IV 3 Kommentar zu Kapitel 4.3
  • IV 2.1 Außen- und innenpolitische Probleme Peters III.
  • IV 3.2 Der Zweikampf von Bordeaux
  • IV 3.3 Das Kidnapping in Santa Maria de Sopretán
  • IV 3.4 Die Maßnahmen Martins IV. gegen Peter III. von Aragon
  • IV 3.5 König Peters Reaktion
  • IV 3.6 Der Kreuzzug gegen Aragon
  • IV 3.7 Der Tod des Königs
  • 5 Aragon, Catalonia, Aragonenses, Catalani und die Almogavaren
  • 5.1 Hispania, Aragona, Catalonia und Barcinonia
  • 5.2 Aragonenses und Catalani
  • 5.2.1 Die Verwendung der Bezeichnungen Aragonum, Aragonenses und Catalani
  • 5.2.2 Die Darstellung der Catalani in der Historia Sicula
  • 5.2.2.1 Catalani im Dienst der Könige
  • 5.2.2.2 Die Rolle der Catalani in den Kriegen um Sizilien
  • 5.2.2.3 Ein beispielhafter miles Catalanus: Bertran de Canelles
  • 5.2.2.4 Negative Äußerungen über Catalani und Aragonenses
  • 5.2.2.5 Die Almogavaren
  • V Kommentar zu Kapitel 5
  • V 1 Die Reiche der Krone Aragon
  • V 2 Das Bild der Aragonenses und Catalani in der Historia Sicula
  • V 2.1 Die spanischen Gefolgsleute Peters III. und seiner Söhne
  • V 2.1.1 Catalani als Amtsträger
  • V 2.1.2 Die Catalani im Krieg
  • V 2.1.3 Die Almogavaren
  • V 2.1.4 Bertran de Canelles, ein herausragender miles Catalanus
  • V 2.1.5 Exkurs: Der Vertrag von Brignolles
  • V 2.1.6 Negative Äußerungen über die Catalani
  • 6 Karl von Anjou
  • 6.1 Der Aufstieg Karls zum Grafen von der Provence und zum König des Regnum Siciliae
  • 6.2 Karls Sieg über Konradin
  • 6.3 Die schlechte Herrschaft des Königs
  • 6.4 Der Aufstand in Sizilien
  • 6.5 Die Belagerung Messinas
  • 6.6 Der Zweikampf
  • 6.7 Der König im Unglück
  • 6.8 Karls letzte kriegerische Unternehmungen und sein Tod
  • VI Kommentar zu Kapitel 6
  • VI 1 Karls Griff nach der Provence und dem Regnum Siciliae
  • VI 2 Der König als Ritter und Feldherr
  • VI 3 Die Hinrichtung Konradins
  • VI 4 Karl als Herrscher des Königreiches
  • VI 4.1 Die auktoriale Anklage
  • VI 4.2 Die Anklagen des Gesandten und des Minoriten
  • VI 4.3 Das Eingreifen Gottes
  • VI 4.4 Der unbeherrschte König
  • VI 4.5 Karl und das Verbrechen des Sakrilegs
  • VI 4.6 Der König im Unglück
  • VI 4.7 Das Ende des Königs
  • 7 Francia, Gallia, Franci und Gallici in der Historia Sicula
  • 7.1 Francia und Franci
  • 7.2 Gallia, Galli, Gallici, Gallicanus
  • 7.2.1 Gallia
  • 7.2.2 Galli, Gallici
  • 7.2.2.1 Wahl der Bezeichnungen
  • 7.2.2.2 Eigenschaften und Verhalten der Gallici
  • furor, vesania – Raserei, blinde Wut
  • perfidia, periurium – Wortbrüchigkeit, Meineid
  • fraus, dolus; calliditas – Hinterlist und Verschlagenheit
  • audacia – Verwegenheit, Tollkühnheit; superbia – Hochmut
  • avaritia – Habgier
  • saevitia – wilde Grausamkeit; iracundia – Jähzorn; rabies – blinde Wut; severitas – Härte; iniuria – Ungerechtigkeit
  • sacrilegium – Religionsfrevel
  • 7.2.2.3 Die Einstellung gegenüber den Gallici: Hass, Misstrauen, Furcht
  • 7.2.2.4   Die Gallici als militärische Macht
  • 7.3 Die Provinciales
  • VII Kommentar zu Kapitel 7
  • VII 1 Francia, regnum Franciae, reges Franciae
  • VII 2 Gallia
  • VII 3 Das Bild der Gallici in der Historia Sicula
  • VII 3.1 Bartolomeos Dilemma und Zielsetzung
  • VII 3.2 Positive Urteile über die Gallici – Auswirkungen der Kreuzzüge
  • VII 3.3 Die Gallici als militärische Gegner
  • VII 3.4 Die Laster und Verbrechen der Gallici in der Historia Sicula
  • VII 3.5 Die Einstellung gegenüber den Gallici: Hass, Misstrauen, Furcht
  • 8 Die Päpste in der Historia Sicula
  • 8.1 Bezeichnungen und Umschreibungen der Päpste und der Kirche
  • 8.2 Das Verhalten der Päpste gegenüber dem Regnum Siciliae 1250–1282
  • 8.3 Der Ausbruch des Aufstandes und die Reaktion des Papstes
  • 8.3.1 Verhandlungen Palermos und Messinas mit Papst Martin IV.
  • 8.3.2 Der Brief König Peters III. an den Papst
  • 8.4 Aktionen der Päpste zur Rückeroberung Siziliens und Süditaliens
  • 8.4.1 Die Agententätigkeit der Dominikaner
  • 8.4.2 Die Invasion bei Augusta 1287 und die Vorwürfe Pachios
  • 8.4.3 Die Gesandtschaft des Königs von England beim Papst
  • 8.5 Die Päpste und die Bedrohung des Heiligen Landes
  • 8.5.1 Der Fall von Tripolis und ein neuer Kreuzzug gegen Sizilien
  • 8.5.2 Die Botschaft des Eremiten Hieronymus
  • 8.5.3 Ein Exkurs über den Kreuzzug Friedrichs II.
  • 8.5.4 Giovanni da Procida als Gesandter beim Papst
  • 8.5.5 Der Fall von Akkon
  • VIII Kommentar zu Kapitel 8
  • VIII 1 Die Darstellung der Päpste in der Historia
  • VIII 2 Die Päpste als Lehnsherren des Regnum Siciliae
  • VIII 3 Die Vorwürfe Peters III.
  • VIII 4 Aktionen der Päpste zur Rückeroberung des Regnum Siciliae
  • VIII 4.1 Die Vorwürfe Pachios
  • VIII 4.2 Die Gesandtschaft des Königs von England beim Papst
  • VIII 5 Die Kirche und die Bedrohung des Heiligen Landes
  • VIII 5.1 Der Fall von Tripolis
  • VIII 5.2 Der Besuch des Eremiten Hieronymus in Rom
  • VIII 5.3 Der Kreuzzug Friedrichs II.
  • VIII 5.4 Giovanni da Procida beim Papst
  • VIII 5.5 Der Fall von Akkon
  • VIII 6 Die Papstkritik
  • 9 Die Frage der kollektiven Identität und des Fremdheitskonzeptes in der Historia Sicula
  • 9.1 Die Begriffe patria/patrius, gens und natio in der Historia Sicula
  • 9.2 Das Problem der Gruppenidentität der Siculi
  • 9.3 Zur Frage der Xenophobie in der Historia Sicula
  • 9.4 Die Einstellung zur Fremdherrschaft in der Historia Sicula
  • 9.5 Die Vesper und die Geburt einer Nation?
  • 9.5.1 Gedanken zum Begriff ‚Nation‘
  • 9.5.2 Zum Diskurs über Nation, Nationalbewusstsein und pränationale Phänomene im Mittelalter
  • 9.5.3 Nation, Nationalbewusstsein und pränationale Phänomene in der Historia Sicula?
  • 10 Die literarische Formung des Textes
  • 10.1 Intertextualität
  • 10.1.1 Antike Texte
  • 10.1.2 Das Alte und das Neue Testament
  • 10.1.3 Christliche Theologen
  • 10.1.4 Liturgische, juristische und politische Texte
  • 10.1.5 Historische Werke
  • 10.1.6 Prophezeiungen
  • 10.2 Spuren epischer Dichtung in der Historia Sicula
  • 10.3 Der Stil der Historia Sicula
  • 10.4 Erzählstrategien
  • 10.5 Die direkte Rede in der Historia Sicula
  • 10.5.1 Ausrufe, kurze Äußerungen, militärische Befehle, Dialoge
  • 10.5.2 Botenberichte. Erzählungen und Prophezeiungen
  • 10.5.3 Beratungsreden. Warnungen
  • 10.5.4 Trost- und Abschiedsreden
  • 10.5.5 Klagen und Vorwürfe. Gerichtsreden
  • 10.5.6 Briefe, Gesandtschaften, Verträge
  • 10.6 Die Frage der Fiktionen in der Historia Sicula206
  • 11 Zusammenfassung
  • 11.1 Der Textcharakter der Historia Sicula
  • 11.2 Die Vorstellungswelt Bartolomeos da Neocastro
  • 11.3 Die Intentionen der Historia Sicula
  • Personen-, Orts- und Sachregister
  • Reihenübersicht

←24 | 25→

Abkürzungen

Abkürzungen Zeitschriften, Lexika, Quelleneditionen etc.

ADV Akademische Druck- und Verlagsanstalt
ALD Aristoteles Latinus Database http://clt-1brepolis-1net-1yegvrevx0766.zugang.nationallizenzen.de/ald/Default.aspx
An. S. O. Cist. Analectea Cisterciensia
Anth. Lat. Anthologia latina
CDRA Codice diplomatico dei re aragonesi
CCCM Corpus Christianorum. Continuatio medievalis
CIC Corpus Iuris Canonici
CCSL Corpus Christianorum. Series Latina
COD Conciliorum Oecumenicorum Decreta
CSEL Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum
CTh Codex Theodosianus
DA Deutsches Archiv für Erforschung des Mittelalters
DBE Diccionario biográfico español
DBI Dizionario biografico degli Italiani
DHP Dictionnaire historique de la papauté
EDP Enciclopedia dei papi
EFr Enciclopedia Fridericiana
EI Encyclopedia of Islam
EMär. Enzyklopädie des Märchens
FMASt Frühmittelalterliche Studien
Font. Chr. Fontes Christiani
FSI Fonti per la storia d’Italia
GCS Die griechischen christlichen Schriftsteller der ersten Jahrhunderte
GCB Gesta Comitum Barcinonensium
GDLI Grande Dizionario della Lingua Italiana
GEC Gran Enciclopèdia Catalana
GWU Geschichte in Wissenschaft und Unterricht
HB Huillard-Bréholles
HWR Historisches Wörterbuch der Rhetorik
Ind. Thom. Index Thomisticus
LexMA Lexikon des Mittelaltes←25 | 26→
LCI Lexikon der christlichen Ikonographie
LLT-A Library of Latin Texts- Series A http://apps-1brepolis-1net-1yegvrevx0766.zugang.nationallizenzen.de/litpa/Pontificates.aspx
MGH AA MGH Auctores antiquissimi
MGH Const. MGH Constitutiones et acta publica imperatorum et regum
MGH DD MGH Diplomata
MGH Epp. Kaiserzeit MGH Die Briefe der deutschen Kaiserzeit
MGH Epp. saec. XIII MGH Epistulae saeculi XIII
MGH QuG MGH Quellen zur Geistesgeschichte
MGH SS rer. Merov. MGH Scriptores rerum Merovingicarum
MGH SSrG MGH Scriptores rerum germanicarum in usum scholarum
MGH SSrG n. s. MGH Scriptores rerum Germanicarum, nova series
Mi Ag Miscellanea Agostiniana
MLJB Mittellateinisches Jahrbuch
MLLM Mediae Latinitatis Lexicon Minus
Pauly Der Neue Pauly: Enzyklopädie der Antike
Pauly, Der kleine Lexikon der Antike
Pauly-Wissowa Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft
Potthast, Reg. Potthast, Regesta Pontificum Romanorum
P. U. Papsturkunden Ut per litteras apostolicas http://apps-1brepolis-1net-1yegvrevx0766.zugang.nationallizenzen.de/litpa/Pontificates.aspx
RB Revue Bénédictine
RCA I registri della Cancellaria Angioina
RerBrit Rerum Britannicarum Medii Aevi Scriptores
RHC Recueil des historiens des croisades
RHGF Recueil des Historiens des Gaules et de la France
RIS Rerum Italicarum scriptores
RIS NE Rerum Italicarum scriptores. Nuova edizione.
Rymer Foedera, Conventiones, Literae
SBO Sancti Bernardi Opera, Ausgabe Leclerq; Rochais
SChr Sources chrétiennes
Scritt. Italia Scrittori d’Italia
WBG Wissenschaftliche Buchgesellschaft
Winkelmann, AI Winkelmann, Acta imperii inedita
←26 | 27→

Abkürzungen der Bücher der Biblia Vulgata

Gen Genesis Ioel Ioël
Ex Exodus Amos Amos
Lev Leviticus Abd Abdias
Num Numeri Ion Ionas
Deut Deuteronomium Mich Michaea
Ios Iosue Nah Nahum
Iud Iudices Hab Habacuc
Ruth Ruth Soph Sophonias
1 Sam 1 Samuelis o. 1 Regum Agg Aggaeus
2 Sam 2 Samuelis o. 2 Regum Zach Zacharias
3 Reg 3 Regum Mal Malachias
4 Reg 4 Regum 1/2 Mach 1/2 Machabaeorum
1 Par 1 Paralipomenon Mt Evang. sec. Matthaeum
2 Par 2 Paralipomenon Mc Evang. sec. Marcum
Esdr 1 Esdrae Lc Evang. sec. Lucam
Neh Nehemias o. 2 Esdrae Io Evang. sec. Ioannem
Tob Tobias Act Actus Apostolorum
Iudith Iudith Rom Ep. ad Romanos
Esth Esther
Iob Iob (Hiob) 1/2 Cor 1/2 Ep. ad Corinthos
Ps Psalmi Gal Ep. ad Galatos
Prov Proverbia Eph Ep. ad Ephesos
Eccl Ecclesiastes Phil Ep. ad Philippenses
Cant Canticum canticorum Col Ep. ad Colossenses
Sap Sapientia 1/2Thess 1/2 Ep. ad Thessalonicenses
Eccli Ecclesiasticus 1/2 Tim 1/2 Ep. ad Timotheum
Tit Ep. ad Titum
Is Isaias Philem Ep. ad Philemonen
Ier Ieremias Hebr Ep. ad Hebraeos
Lam Lamentationes Iac Ep. Iacobi
Bar Baruch 1/2 Petr 1/2 Ep. Petri
Ez Ezechiel 1/2/3 Io 1/2/3 Ep. Ioannis
Dan Daniel Iudae Ep. Iudae
Os Osee Apoc Apocalypsis

Abkürzungen antiker und mittelalterlicher lateinischer Quellen

Adso Ortu Adso: De ortu et tempore Antichristi
Ael. Riev. Aelred v. Rievaulx/Aelredus Rievalensis: ←27 | 28→
Ael. Riev. Hom. Aelred v. Rievaulx: Homilia de oneribus propheticis Isaiae
Ael. Riev. Iesu Aelred v. Rievaulx: De Iesu puero duodenni
Ael. Riev. Serm. Aelred v. Rievaulx: Sermones I-CLXXXII
Ael. Riev. Spec. Aelred v. Rievaulx: De speculo caritatis
Alb. Aqu. Albert v. Aachen/Albertus Aquensis: Historia hierosolymitana
Al. Ins. Anticl. Alain de Lille/Alanus ab Insulis: Anticlaudianus
Alex. Esseb. Alexander v. Ashby
Ambr. Abr. Ambrosius: De Abraham
Ambr. Cain et Ab. Ambrosius: De Cain et Abel
Ambr. Ep. Ambrosius: Epistularum libri
Ambr. Exam. Ambrosius: Exameron
Ambr. Fuga Ambrosius: De fuga saeculi
Ambr. Hel. Ambrosius: De Helia et ieunio
Ambr. Iac. Ambrosius; De Iacob et vita beata
Ambr. Iob Ambrosius: De interpellatione Iob et David
Ambr. Isaac Ambrosius: De Isaac et anima
Ambr. in Lc. Ambrosius: Expositio evangelii secundum Lucam
Ambr. Ioseph Ambrosius: De Ioseph patriarcha
Ambr. Nabut. Ambrosius: De Nabuthae
Ambr. Noe Ambrosius: De Noe
Ambr. Off. Ambrosius: De officiis
Ambr. in Psalm. XII Ambrosius: Explanatio in psalmos XII
Ambr. in Psalm. CXVIII Ambrosius: Expositio in psalmum CXVIII
Ambr. Spir. Ambrosius: De spiritu sancto
Ambr. Tob. Ambrosius: De Tobia
Ambr. Virg. Ambrosius: De virginibus
Ambr. Aut. in Apoc. Ambrosius Autpertus: Expositio in Apocalypsin
Ambr. Aut. Assumpt. Ambrosius Autpertus: Sermo de assumptione sanctae Mariae
Ambrosiast. in Gal. Ambrosiaster: Commentarius in Pauli epistolas ad Galatas
Ambrosiast. in Rom. Ambrosiaster: Commentarius in Pauli epistolam ad Romanos
Ambrosiast. in Tim. Ambrosiaster: Commentarius in Pauli epistolas ad Timotheum
Ambrosiast. in Eph. Ambrosiaster: Commentarius in Pauli epistolam ad Ephesios←28 | 29→
Amm. Marc. Ammianus Marcellinus: Historiae/Rerum Gestarum libri qui supersunt
Andr. S. V. Andreas v. St. Victor/Andreas de Sancto Victore
Andr. S. V. in Eccl. Andreas v. St. Victor: Expositio historica in Ecclesiasten
Andr. S. V. in Mich. Andreas v. St. Victor: In Micheam
Andr. S. V. in Sal. Andreas v. St. Victor: Expositiones historicae in libros Salomonis
Andr. S. V. in Reg. Andreas v. St. Victor: Expositiones historicae in librum Regum
Ann. Ian. Annales Ianuae
Anon. in Lc. Anonymus: Commentarium in Lucam
Anon. Theod. in Psalm. Anonymus: Theodori Mopsuesteni Expositio in psalmos (epitome translationis)
Ans. Cant. Anselm v. Canterbury/Anselmus Cantuariensis: Epistulae
Appon. in Cant. Ap(p)onius: In Canticum Canticorum Expositio
Apul. Met. Apuleius: Metamorphoses
Apul. Plat. Apuleius: De Platone et eius dogmate
Arator Hist. Apost. Arator: Historia apostolica/De actibus Apostolorum
Arnob. Nat. Arnobius maior: Adversus nationes
Arist. lat. Rhet. Anonymus saec. XIII (dubium) translator Aristotelis - Rhetorica (translatio ‘vetus’)
Aug. Bapt. Augustinus: De baptismo
Aug. C. D. Augustinus: De Civitate Dei
Aug. Conf. Augustinus: Confessiones
Aug. Cons. Evang. Augustinus: De consensu evangelistarum
Aug. c. Cresc. Augustinus: Contra Cresconium
Aug. c. Faust. Augustinus: Contra Faustum
Aug. c. Gaud. Augustinus: Contra Gaudentium
Aug. c. Iul. Augustinus: Contra Iulianum
Aug. Doctr. Chr. Augustinus: De doctrina christiana
Aug. Ep. Augustinus: Epistulae
Aug. gen. c. Manich. Augustinus: De genesi contra Manichaeos
Aug. in Io. Augustinus: In Iohannis evangelium tractatus
Aug. in Iob Augustinus: Adnotationes in Iob
Aug. in Mt. Augustinus: Quaestiones XVI in Matthaeum
Aug. in Psalm. Augustinus: In Psalmos Enarrationes
Aug. Mag. Augustinus: De magistro←29 | 30→
Aug. Ord. Augustinus: De ordine
Aug. Quaest. Hept. Augustinus: Quaestionum in Heptateuchum libri septem
Aug. Retract. Augustinus. Rectractationum libri duo
Aug. Serm. Augustinus: Sermones
Aug. Serm. Mont. Augustinus: De sermone Domini in monte
Aug. Serm. nov. Augustinus: Sermones novissimi (Vingt-six sermons)
Aug. Spirit. Augustinus: De spiritu et littera
Aug. Trin. Augustinus: De trinitate
Aug. (Ps.) Belg. Serm. Augustinus (Pseudo) Belgicus: Sermones ad fratres in eremo commorantes
Aur. Vict. Caes. Aurelius Victor: Historiae abbreviatae/ Liber de Caesaribus
Aus. Caes. Ausonius: De duodecim Caesaribus
Aus. Ecl. Ausonius: Eclogarum liber
Baeb. Baebius: Homerus latinus
Bald. Dol. Balderich v. Bourgueil/Balderich v. Deuil/ Baldraci Episcopi Dolensi Historia Jerosolimitana
Bald. Ford. Balduin de Forda/Balduinus Cantuariensis
Bald. Ford. Serm. Balduin de Forda: Sermones
Bald. Ford. Sacr. Balduin de Forda: Tractatus de sacramento altaris
BdN Bartolomaeo da Neocastro: Historia Sicula
Beat. Lieb. in Apoc. Beatus von Liébana/Beatus Liebanensis: In Apocalypsin B. Ioannis Apostoli commentaria
Beda Apoc. Beda Venerabilis: Explanatio Apocalypsis
Beda in Cant. Beda Venerabilis: In cantica canticorum libri VI
Beda in Evang. Beda Venerabilis: Homiliarum evangelii libri II
Beda in Ezram Beda Venerabilis: In Ezram et Neemiam libri III
Beda in Lc. Beda Venerabilis: In Lucae evangelium expositio
Beda in Mc. Beda Venerabilis: In Marci evangelium expositio
Beda in Sam. Beda Venerabilis: In primam partem Samuhelis libri IV
Ben. Pont. Corpus benedictionum pontificalium
Bernard. Bernhard v. Clairvaux/Bernardus Claravallensis
Bernard. Adv. Bernhard v. Clairvaux: Sermo in adventu Domini
Bernard. Asc. Bernhard v. Clairvaux: Sermones in ascensione Domini
Bernard. Cant. Bernhard v. Clairvaux: Sermones super cantica canticorum←30 | 31→
Bernard. Cons. Bernhard v. Clairvaux: De consolatione
Bernard. Consid. Bernhard v. Clairvaux: De consideratione libri V
Bernard. Ep. Bernhard v. Clairvaux: Epistulae
Bernard. Mil. Templi Bernhard v. Clairvaux: Liber ad milites Templi De laude novae militiae
Bernard. Parab. Bernhard v. Clairvaux: Parabolae
Bernard. Qui habitat Bernhard v. Clairvaux: Sermones super psalmum ‘Qui habitat’
Bernard. Sanct. Bernhard v. Clairvaux: Sermones in festivitatem omnium sanctorum
Bernard. Sent. Bernhard v. Clairvaux: Sententiae
Bernard. Serm. div. Bernhard v. Clairvaux: Sermones de diversis
Bernard. Serm. Dom. Bernhard v. Clairvaux: Sermones in dominica i novembris
Bernard. Morl. Cont. Bernhard v. Morlaix/Bernardus Morlanensis: De contemptu mundi
Boeth. Cons. Boethius: De consolatione philosophiae
1 Bon Bonaventura de Balneoregio: Legenda maior s. Francisci
2 Bon Bonaventura de Balneoregio; Legenda minor s. Francisci
Bon. Coll. Bonaventura: Collationes in Hexaemeron
Bon. Serm. temp. Bonauentura: Sermones de tempore
Bon. Serm. div. Bonaventura: Sermones de diversis
Bon. Serm. dom. Bonaventura: Sermones dominicales
Brev. Chron. Breve Chronicon
Caes. B. G. Caesar: Commentarii Belli Gallici
Caes. B. C. Caesar: Commentarii Belli Civilis
Cant. S. Hub. Cantatorium sancti Huberti
Cassiod. Ep. Cassiodor: Epistulae theodericianae variae
Cassiod. Inst. Cassiodor: Institutiones
Cassiod. in Psalm. Cassiodor: Expositio psalmorum
Cassiod. Var. Cassiodor: Variarum libri duodecim
Cat. Catullus
1 Cel Thomas de Celano: Vita prima sancti Francisci
2 Cel Thomas de Celano: Vita secunda sancti Francisci
Chron. Hisp. XIII Chronica Hispana saeculi XIII: Chronica latina regum Castellae
Chron. Hisp. XII Chronica Hispana saeculi XII: Hist. Roderici vel Gesta Roderici Campidocti←31 | 32→
Chron. Sic. Chronicon Siciliae
Cic. Agr. Cicero: De Lege Agraria
Cic. Att. Cicero: Epistulae ad Atticum
Cic. Cat. Cicero: In Catilinam
Cic. Clu. Cicero: Pro Cluentio
Cic. De Or. Cicero: De Oratore
Cic. Div. Cicero: De divinatione
Cic. Fam. Cicero: Epistulae ad familiares
Cic. Fat. Cicero: De fato
Cic. Fin. Cicero: De finibus bonorum et malorum
Cic. Flacc. Cicero: Pro Valerio Flacco
Cic. Har. Resp. Cicero: De haruspicum responsis
Cic. Leg. Cicero: De legibus
Cic. N. D. Cicero: De natura deorum
Cic. Off. Cicero: De officiis
Cic. Phil. Cicero: Philippicae in M. Antonium
Cic. Pis. Cicero: In L. Calpurnium Pisonem
Cic. Planc. Cicero: Pro Plancio
Cic. Rab. Perd. Cicero: Pro Rabirio perduellionis reo
Cic. Rep. Cicero: De re publica
Cic. Tusc. Cicero: Tusculanae disputationes
Cic. Vatin. Cicero: In P. Vatinium testem interrogatio
Cic. Verr. Cicero: Actio in Verrem
Claud. C. Ma. Claudius Claudianus: Carmina Maiora
Claud. C. Mi. Claudius Claudianus: Carmina Minora
Claud. C. in Rufin. Claudius Claudianus: In Rufinum
Claud. M. V. Claudius Marius Victorius: Atlethia
Cod. Genov. in Ruth Commentarium in Ruth e codice Genovefensi
Col. Columella: Res rustica
Con. Mur. Konrad von Mure/Conradus de Mure: Fabularius
Corp. Or. Corpus orationum
Corp. Praef. Corpus praefationum latinarum ab aetate patrum usque ad saeculum XX-um compositarum
Curt. Curtius Rufus
Cypr. Carth. Cyprianus v. Karthago/Cyprianus Carthaginensis
Cypr. Carth. Dem. Cyprianus v. Karthago: Ad Demetrianum
Cypr. Carth. Dom. Cyprianus v. Karthago: De dominica oratione
Cypr. Carth. Ep. Cyprianus v. Karthago: Epistulae
Cypr. Carth. Quir. Cyprianus v. Karthago: Ad Quirinum←32 | 33→
Cypr. Carth. Sing. Cyprianus v. Karthago: De singularitate clericorum
Cypr. Carth. Zel. Cyprianus v. Karthago: De zelo et livore
De rebus De rebus regni Siciliae
Eb. Beth. Graec. Eberhard v. Béthune/ Eberhardi Bethuniensis/Evrard de Béthone: Graecismus
Ennod. Carm. Ennodius: Carmina
Ennod. Dict. Ennodius: Dictiones XXVII
Ennod. Ep. Ennodius: Epistulae
Ep. Gui. Epistularium Guiberti; Epistulae ad Guibertum
Exc. Aconis Excidium Aconis (I) und (II)
Flavius Josephus Historiae libri V sec. transl. et retract. Hegesippi
Fulg. Fulgentius v. Ruspe/Fulgentius Ruspensis
Fulg. Ep. Fulgentius v. Ruspe: Epistulae
Fulg. Tras. Fulgentius v. Ruspe: Ad Trasamundum libri III
Gaud. Brix. Tract. Gaudentius v. Brescia/Gaudentius Brixiensis: Tractatus XXI
God. Adm. Gottfried v. Admont/Godefridus Admontensis
God. Adm. On. Is. Gottfried v. Admont: Liber de decem oneribus Isaiae
God./Ir Adm. Hom. Dom. Gottfried/ Irembert (?) v. Admont: Homiliae dominicales
God./Ir Adm. Hom. Fest. Gottfried/ Irembert (?) v. Admont: Homiliae festivales
Greg. M. Dial. Gregor der Große: Dialogorum libri IV
Greg. M. in Cant. Gregor der Große: Expositio in Canticum canticorum
Greg. M. Ep. Gregor der Große: Registrum Epistularum
Greg. M. in Ev. Gregor der Große: Homiliae in evangelia
Greg. M. in Iob. Gregor der Große: Moralia in Iob
Greg. Tur. Hist. Gregor von Tours: Libri historiarum X
Greg. VII. Reg. Gregor VII.: Regesten
Gualt. Cast. Alex. Walter v. Chatillon/Gualterus de Castellione: Alexandreis
Gui. Nov. Gesta Guibert de Nogent/Guibertus de Novigento: Gesta Dei per Francos
Guill. Alv. Guillaume d’Auvergne/ Guillelmus Alvernus
Guill. Alv. Serm. Comm. Guillaume d’Auvergne: Sermones de communi sanctorum et de occasionibus
Guill. Alv. Serm. Sanct. Guillaume d’Auvergne: Sermones des sanctis←33 | 34→
Guill. Alv. Serm. Temp. Guillaume d’Auvergne: Sermones de tempore
Guill. Malm. in Lam. Guillaume de Malmesbury/Guillelmus Malmesburiensis: Liber super explanationem Lamentationum Ieremiae
Guill. Rubr. Wilhelm v. Rubruk/Guillelmus Rubruquis: Itinerarium
Guill. Tyr. Chron. Wilhelm v. Tyrus/Guillelmus de Tyro: Chronicon
Heir. Aut. Hom. Heiric v. Auxerre/Heiricus Autissiodorensis: Homiliae per circulum anni
Hen. Hunt. Capt. Henry of Huntingdon: De captione Antiochiae a Christianis III
Hier. adv. Rufin. Hieronymus: Adversus Rufinum libri
Hier. Ep. Hieronymus: Epistulae
Hier. Gal. Hieronymus: Commentarii in IV epistulas Paulinas: Ad Galatas
Hier. in Amos Hieronymus: Commentarius in Amos
Hier. in Dan. Hieronymus: Commentarii in Danielem
Hier. in Eccl. Hieronymus: Commentarius in Ecclesiasten
Hier. in Eph. Hieronymus: Commentarii in IV epistulas Paulinas: Ad Ephesios
Hier. in Ez. Hieronymus: Commentarii in (Hi)ezechielem
Hier. in Hier. Hieronymus: In Hieremiam prophetam libri VI
Hier. in Ion. Hieronymus: Commentarius in Ionam
Hier. in Lc. Hieronymus: Homilia in Lucam
Hier. in Is. Hieronymus: Commentarii in Isaiam prophetam
Hier. in Mich. Hieronymus: Commentarii in Micheam
Hier. in Mt. Hieronymus: Commentarii in evangelium Matthei
Hier. in Psalm. Hieronymus: Commentarioli in Psalmos
Hier. in Soph. Hieronymus: Commentarius in Sophoniam
Hier. Tract. LIX Hieronymus: Tractatus LIX in psalmos
Hier. in Zach. Hieronymus: Commentarius in Zachariam
Hild. Bing. Ep. Hildegard v. Bingen: Epistulae
Hild. Bing. Div. Op. Hildegard v. Bingen: Liber divinorum operum III visio 4, c. 4
Hil. Pict. Hilarius v. Poitiers/ Hilarius Pictavensis
Hil. Pict. in Mt. Hilarius v. Poitiers: Commentarius in Matthaeum
Hil. Pict. Psalm. Hilarius v. Poitiers: Tractatus super psalmos
Hirt. Gall. A. Hirtius: Liber VIII Caesaris Commentariorum Belli Gallici ←34 | 35→
Hist. Aug. Scriptores Historiae Augustae
Hist. Comp. Historia Compostella
Hist. Eccl. Trip. Historia ecclesiastica tripartita
Hor. C. Horaz: Carmina
Hor. Epod. Horaz: Epoden
Hor. Ep. Horaz: Epistulae
Hor. Sat. Horaz: Saturae o. Sermones
Hrab. Hon. Cruc. Hrabanus Maurus: In honorem sanctae crucis
Hug. Falc. Ep. Hugo Falcandus: Epistola ad Petrum Panormitane Ecclesie thesaurarium
Isid. Diff. Isidor v. Sevilla: De differentiis verborum
Isid. Diff. Rer. Isidor v. Sevilla: De differentiis rerum
Isid. Orig. Isidor v. Sevilla: Origines etymologiae
Isid. Quaest. Isidor v. Sevilla: Quaestiones in Vetus Testamentum
Isid. Sent. Isidor v. Sevilla: Sententiae
Io. v. Fiore in Apoc. Ioachim v. Fiore: Expositio in Apocalypsim
Ioan. Cass. Incarn. Johannes Cassianus: De incarnatione Domini contra Nestorium
Ioan. Cass. Coll. Johannes Cassianus: Collationes XIII
Ioan. Ford. Cant. Serm. Johannes de Forda: Super extremam partem cantici canticorum sermones CXX
Ioan. Sar. Johannes v. Salisbury/Iohannes Sarisberiensis
Ioan. Sar. Ep. Johannes v. Salisbury: Epistulae
Ioan. Sar. Pol. Johannes v. Salisbury: Policraticus
Ioan. Sar. Met. Johannes v. Salisbury: Metalogicon
Ioan. Scot. Periph. Johannes Scotus seu Eriugena: Periphyseon
Iust. M. Iunian(i)us Iustinus: Epitoma historiarum Philippicarum Pompei Trogi
Iuv. Iuvenal
Lact. Inst. Lactanz: Institutiones divinae
Lact. Ira Lactanz: De ira Dei
Lacthen Ecl. Lacthen: Ecloga de Moralibus Iob quas Gregorius fecit
Leo M. Tract. Leo der Große: Tractatus septem et nonaginta
Lib. sacr. Aug. Liber sacramentorum Augustodunensis
Lib. sacr. Eng. Liber sacramentorum Engolismensis
Lib. sacr. Gell. Liber sacramentorum Gellonensis
Lib. sacr. Rom. Eccl. Liber sacramentorum Romanae ecclesiae ordine exscarpsus←35 | 36→
Liud. Crem. Ant. Liutprand v. Cremona/Liudprandus Cremonensis: Antapodosis
Liv. a. u. c. Livius: Ab urbe condita
Luc. Lukan: Pharsalia
Luc. Cal. Quia Lucifer v. Cagliari/Lucifer Calaritanus: Quia absentem nemo debet iudicare nec damnare
Luc. Tud. Vita Lucas de Tuy/Lucas Tudensis: De altera vita
Lucr. Lucrez: De rerum natura
Macr. Sat. Macrobius: Saturnalia
Mag. Thad. Magister Thadeus
Man. Astron. M. Manilius: Astronomica
Mansi Sacrorum conciliorum nova et amplissima collectio
Mart. M. Valerius Martialis
Mat. Par. Matthaeus Parisiensis: Chronica maiora
Max. Taur. Serm. Maximus, Bf. v. Turin/Maximus Taurensis: Sermones
Min. Fel. Minucius Felix: Octavius
Nep. Vir. ill. Cornelius Nepos: De viris illustribus
Nic. Iams. Nicolaus Iamsilla (sog.)
Nic. Spec. Nicolaus Specialis: Historia Sicula
Novat. Trin. Novatianus: De trinitate
Orig. in Gen. Origenes: In Genesim homiliae secundum translationem Rufini
Orig. in Lev. Origenes: In Leviticum homiliae secundum translationem Rufini
Orig. in Paul. Origenes: In Epistulam Pauli ad Romanos explanationum libri
Orig. in Psalm. Origenes: In Psalmos XXXVI-XXXVIII homiliae IX
Orig. Princ. Origenes: De principiis (periarchon) secundum translationem Rufini.
Oros. Orosius: Historiae adversum paganos
Ov. A. A. Ovid: Ars amatoria
Ov. Am. Ovid: Amores
Ov. Fast. Ovid: Fasti
Ov. Her. Ovid: Heroides
Ov. Met. Ovid: Metamorphoses
Ov. Pont. Ovid: Epistulae ex Ponto
Ov. Rem. Am. Ovid: Remedia amoris
Ov. Trist. Ovid: Tristia
Pasch. Rad. Radbert v. Corbie/Paschasius Radbertus←36 | 37→
Pasch. Rad. Corp. Radbert v. Corbie: De corpore et sanguine Domini
Pasch. Rad. in Lam. Radbert v. Corbie: Expositio in lamentationes Hieremiae
Pasch. Rad. in Mt. Radbert v. Corbie: Expositio in Matthaeo
Paul. Nol. Carm. Paulinus Nolanus: Carmina
Paul. Nol. Ep. Paulinus Nolanus: Epistulae
Petr. Cant. TA Petrus Cantor: Summa quod dicitur verbum adbreviatum (textus alter)
Petr. Cant. TC Petrus Cantor: Summa quod dicitur verbum adbreviatum (textus conflatus)
Petr. Cant. TP textus prior
Petr. Cav. in Reg. Petrus de Cava: In librum primum Regum expositionum libri VI
Petr. Chrys. Serm. Petrus Chrysologus: Collectio sermonum
Petr. Dam. Ep. Petrus Damiani: Epistulae
Petr. Dam. Serm. Petrus Damiani: Sermones
Petr. Lomb. in Pauli Ep. Petrus Lombardus: Collectanea in omnes Pauli apostoli Epistulas
Petr. Lomb. in Psalm. Petrus Lombardus: Commentarii in psalmos
Petr. Lomb. Sent. Petrus Lombardus: Sententiae
Petr. Sat. Petronius Arbiter: Satirae
Petr. Tud. Pierre Tuebœuf/ Petrus Tudebos/Tudebonus: Historia de Hierosolymitano itinere
Petr. Vall. Hist. Pierre des Vaux-de-Cernay/Petrus de Valle Sernaio: Historia Albigensis
Petr. Ven. Ep. Petrus Venerabilis: Epistulae
Petr. Ven. adv. Iud. Petrus Venerabilis: Adversus Iudeorum inveteratam duritiam
Petr. Ven. contra Petr. Petrus Venerabilis: Contra Petrobrusianos haereticos
Petr. Vin. Petrus de Vinea: Epistulae
Phoeb. Arian. Phoebadius von Agin/Phoebadius Aginnensis: Liber contra Arianos
Plin. N. H. Plinius der Ältere: Naturalis historia
Plin. Ep. Plinius der Jüngere: Epistulae
Plin. Paneg. Plinius der Jüngere: Panegyricus
Prop. Properz: Elegien
Prosp. Aqu. in Psalm. Prosper Aquitanus: Expositio psalmorum C-CL
Prud. Cath. Prudentius: Liber Cathemerinon
Prud. Contra Symm. Prudentius: Contra Symmachum←37 | 38→
Prud. Hist. Prudentius: Titulus historiarum
Quint. Inst. Quintilian: Institutiones oratoriae
Quint.(Ps.) Decl. ma./min. Quintilian (Pseudo) - Declamationes XIX maiores/minores
Raim. Lull. Ars Raimundus Lullus: Ars brevis
Raim. Lull. Ente Raimundus Lullus: De ente quod simpliciter est per se
Raim. Lull. Recup. Raimundus Lullus: Liber de Passagio: De recuperatione terrae sanctae
Rebellamentu Lu Rebellamentu di Sichilia
Reg. Mag. Regula Magistri
Rod. Xim. Rodrigo Ximenes de Rada/ Rodericus Ximenius de Rada: Historia de rebus Hispaniae sive Historia Gothica
Rufin. Cont. Rufinus/Eusebii Caesariensis Historia ecclesiastica Rufini continuatio
Rup. Tuit. Rupert v. Deutz/Rupertus Tuitiensis
Rup. Tuit. Div. Off. Rupert v. Deutz: Liber de divinis officiis
Rup. Tuit. Gloria Rupert v. Deutz: De gloria et honore filii hominis super Matthaeum
Rup. Tuit. Glor. Trin. Rupert v. Deutz: De glorificatione Trinitatis et processione spiritus sancti
Rup. Tuit. in Apoc. Rupert v. Deutz: Commentarium in Apocalypsim Ioannis apostoli
Rup. Tuit. in Mich. Rupert v. Deutz: Commentarium in Michaeam
Rup. Tuit. in Os. Rupert v. Deutz: Commentarium in Osee
Rup. Tuit. in Io. Rupert v. Deutz: Commentaria in evangelium sancti Iohannis
Rup. Tuit. Trin. Rupert v. Deutz: De sancta trinitate et operibus eius
Rup. Tuit. Victoria Rupert v. Deutz: De victoria verbi Dei
Rycc. S. Germ. Richard von San Germano/Ryccardus de sancto Germano: Chronica
Sall. Cat. Sallust: De coniuratione Catilinae
Sall. Hist. Sallust: Historiarum excerpta + reliquiae
Sall. Iug. Sallust: De bello Iugurthino
Salv. ad Eccl. Salvian: Ad Ecclesiam
Salv. Gub. Salvian: De Gubernatione Dei
SdA Salimbene di Adam: Cronica
Sed. Scot. in Mt. Sedulius Scotus: In Evangelium Matthaei←38 | 39→
Sen. Rhet. Contr. Seneca der Ältere: Controversiae
Sen. Rhet. Suas. Seneca der Ältere: Suasoriae
Sen. Apocol. Seneca der Jüngere: Divi Claudii Apocolocyntosis
Sen. Ben. Seneca der Jüngere: De beneficiis
Sen. Brev. Vit. Seneca der Jüngere: De brevitate vitae
Sen. Clem. Seneca der Jüngere: De clementia
Sen. Cons. Helv. Seneca der Jüngere: Ad Helviam matrem de consolatione
Sen. Cons. Marc. Seneca der Jüngere: Ad Marciam de consolatione
Sen. Cons. Polyb. Seneca der Jüngere: Ad Polybium de consolatione
Sen. Ep. Seneca der Jüngere: Epistulae morales ad Lucilium
Sen. Herc. Fur. Seneca der Jüngere: Hercules furens
Sen. Ira Seneca der Jüngere: De ira
Sen. Med. Seneca der Jüngere: Medea
Sen. Oed. Seneca der Jüngere: Oedipus
Sen. Phaedr. Seneca der Jüngere: Phaedra
Sen. Thyest. Seneca der Jüngere: Thyestes
Sen. Tranq. Seneca der Jüngere: De tranquillitate animi
Sen. Troad. Seneca der Jüngere: Troades
Sen. Vit. beat. Seneca der Jüngere: De Vita beata
Sen.(?) Herc. Oet. Seneca der Jüngere (?): Hercules Oetaeus
Sen.(Ps.) Oct. Seneca der Jüngere (Ps.): Octavia
Sig. Gembl. Sigbert v. Gembloux/Sigebertus Gemblacensis
Sig. Gembl. adv. Cont. Adversus laiocum in presbyteros coniugatos contumeliam
Sig. Gembl. Chron. Sigebert v. Gembloux: Chronica
Sil. Silius Italicus: Punica
SM Saba Malaspina
Stat. Silv. Papinius Statius: Silvae
Stat. Theb. Papinius Statius: Thebais
Suet. Aug. Sueton: De vita Caesarum: Divus Augustus
Suet. Iul. Sueton: De vita Caesarum: Divus Iulius
Suet. Tib. Sueton: De vita Caesarum: Tiberius
Sul. Sev. Mart. Sulpicius Severus: Vita sancti Martini Turonensis
Tac. Ann. Tacitus: Annales
Tac. Hist. Tacitus: Historiae
Ter. And. Terenz: Andria
Tert. adv. Marc. Tertullian: Adversus Marcionem
Tert. Anim. Tertullian: De anima←39 | 40→
Tert. Apol. Tertullian: Apologeticum
Tert. Bapt. Tertullian: De baptismo
Tert. Haer. Tertullian: De praescriptione haereticorum
Tert. adv. Iud. Tertullian: Adversus Iudaeos
Tert. Nat. Tertullian: Ad nationes
Tert. Paen. Tertullian: De paenitentia
Tert. adv. Prax. Tertullian: Adversus Praxean
Tert. adv. Val. Tertullian: Adversus Valentinianos
Tert. Resurr. Tertullian: De resurrectione mortuorum
Th. Aqu. Thomas v. Aquin/Thomas Aquinas
Th. Aqu. Brev. Prin. Thomas v. Aquin: Breve principium (De commendatione Sacrae Scripturae)
Th. Aqu. Cat. in Lc. Thomas v. Aquin: Catena aurea in Lucam
Th. Aqu. Cat. in Mt. Thomas v Aquin: Catena aurea in Matthaeum
Th. Aqu. Cat. in Io. Thomas v. Aquin: Catena aurea in Ioannem
Th. Aqu. Ev. Io. Thomas v. Aquin: Super Evangelium Johannis reportatio
Th. Aqu. Ev. Mt. Thomas v. Aquin: Super Evangelium Matthaei reportatio
Th. Aqu. Gal. Thomas v. Aquin: Super Ad Galatas reportatio
Th. Aqu. in Hier. Thomas v. Aquin: In Hieremiam Prophetam expositio
Th. Aqu. in Iob Thomas v. Aquin: Expositio super Iob ad litteram
Th. Aqu. Mal. Thomas v. Aquin: Quaestiones disputatae de malo
Th. Aqu. Perf. Thomas v. Aquin: De perfectione spiritualis vitae
Th. Aqu. Phil. Thomas v. Aquin: Super Ad Philippenses reportatio
Th. Aqu. Reg. Princ. Thomas v. aquin: De regimine principum
Th. Aqu. Sent. Thomas v. Aquin: In quattuor Sententiarum distinctio
Th. Aqu. S. Gent. Thomas v. Aquin: Summa contra gentiles
Th. Aquin. S. Th. Thomas v. Aquin: Summa theologica/Summa theologiae
Th. Aqu. Ver. Thomas v. Aquin: Quaestiones disputatae de veritate
Thol. Lucca Die Annalen des Tholomeus von Lucca in doppelter Fassung
Val. Max. Valerius Maximus: Facta et dicta memorabilia
Val. Fl. Valerius Flaccus: Argonautica
Vell. Velleius Paterculus: Historiae Romanae
Ver. Iunc. Cant. Verecundus v. Iunca/Verecundus Iuncensis: Commentarii super cantica ecclesiastica
Verg. Aen. Vergil: Aeneis
←40 |
 41→

Weitere Abkürzungen in Zitaten

Details

Seiten
836
Jahr
2021
ISBN (PDF)
9783631845721
ISBN (ePUB)
9783631845738
ISBN (MOBI)
9783631845745
ISBN (Hardcover)
9783631844960
DOI
10.3726/b17970
Sprache
Deutsch
Erscheinungsdatum
2021 (Januar)
Schlagworte
Intertextualität Sizilianische Vesper Mittelalterliche Geschichtsschreibung Expansion Aragons Königreich Sizilien Fürstspiegel Papstkritik Messina Angiovinen Vorstellungswelt
Erschienen
Berlin, Bern, Bruxelles, New York, Oxford, Warszawa, Wien, 2021. 836 S.

Biographische Angaben

Ingeborg Braisch (Autor:in)

Ingeborg Braisch unterrichtete nach dem Studium in Latein und Geschichte an einem Hamburger Gymnasium. Nach dem Eintritt in den Ruhestand begann sie, an der Universität Hamburg Mediävistik und erneut Latein zu studieren, und promovierte 2009 mit einer Dissertation über Saba Malaspina und Salimbene da Parma. 2010 bis 2015 war sie als Lehrbeauftragte an der Hamburger Universität tätig.

Zurück

Titel: Die „Sizilianische Vesper” im Werk Bartolomeos da Neocastro
book preview page numper 1
book preview page numper 2
book preview page numper 3
book preview page numper 4
book preview page numper 5
book preview page numper 6
book preview page numper 7
book preview page numper 8
book preview page numper 9
book preview page numper 10
book preview page numper 11
book preview page numper 12
book preview page numper 13
book preview page numper 14
book preview page numper 15
book preview page numper 16
book preview page numper 17
book preview page numper 18
book preview page numper 19
book preview page numper 20
book preview page numper 21
book preview page numper 22
book preview page numper 23
book preview page numper 24
book preview page numper 25
book preview page numper 26
book preview page numper 27
book preview page numper 28
book preview page numper 29
book preview page numper 30
book preview page numper 31
book preview page numper 32
book preview page numper 33
book preview page numper 34
book preview page numper 35
book preview page numper 36
book preview page numper 37
book preview page numper 38
book preview page numper 39
book preview page numper 40
838 Seiten